ساخت‌وساز روی کره زمین و سکونت روی آن، از گذشته دور با خطرات زیادی همراه بوده و سالیانه افراد زیادی به دلیل اهمیت ندادن به خطرات، ضررهای جبران‌ناپذیری را متحمل می‌شوند.

با گذر زمان و پیشرفت علم و فنّاوری، رشته‌ای به وجود آمد که این خطرات را بررسی و راه‌حل‌هایی برای آن طراحی کند که به این رشته مهندسی ژئوتکنیک می‌گوییم.

اگر تمایل دارید سایر گرایش های عمران را نیز بشناسید کلیک کنید؛ یا در صورتی که قصد دارید با گرایش های زیر نیز آشنا شوید بر روی آن ها کلیک نمایید :

• گرایش مدیریت ساخت
• گرایش محیط زیست
• گرایش سازه
• گرایش زلزله

مهندسی ژئوتکنیک چیست؟

مهندسی ژئوتکنیک یا مهندسی خاک و پی یکی از شاخه‌های مهندسی عمران است که به بررسی خطرات احداث سازه‌ها می‌پردازد.

ابزارهای علمی زیادی در مهندسی ژئوتکنیک استفاده می‌شوند که ازجمله از آن‌ها می‌توان به: مکانیک خاک پیشرفته، مکانیک سنگ، دینامیک خاک، زمین‌شناسی مهندسی و … اشاره کرد.

ساخت‌وساز روی زمین دارای مخاطرات زیادی است و به همین دلیل در علم ژئوتکنیک سعی می‌شود با بررسی و تحلیل این مخاطرات احتمالی، راه‌حل‌هایی برایشان طراحی شود.

در ابتدای هر پروژه عمرانی، یکسری شناسایی‌های محلی ژئوتکنیکی انجام می‌شود تا در ادامه ویژگی‌های فیزیکی، مکانیکی، و شیمیایی زمین بررسی‌شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا اقدامات لازم در رابطه با خطراتی مثل: زمین‌لرزه، زمین‌لغزش، و روانگرایی انجام شود.

در مرحله بعد، انواع پی‌ها، سازه‌های نگهبان، عملیات خاکی، و روسازی‌های پروژه مورد تحلیل قرارگرفته و طراحی می‌شوند.

ازجمله سازه‌های نگهبان می‌توان به: رادیه‌ها، شمع‌ها، و کیسون‌ها، نمونه‌هایی از پی‌ها، دیوارهای حائل و سدهای خاکی اشاره کرد.

عملیات خاکی نیز بخشی از مراحل کار هستند که ازجمله از آنان می‌توان به: احداث خاک‌ریزها، گودها، تونل‌ها، کانال‌ها، مخازن، و مدفن‌های زباله اشاره کرد.

اکثر دانشگاه‌های مطرح تهران این گرایش را دارا هستند و شما به‌سادگی می‌توانید نسبت به تحصیل در آن اقدام نمایید؛ ازجمله این دانشگاه‌ها می‌توان به: دانشکده فنی دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی، دانشگاه تربیت مدرس ، دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه شیراز اشاره نمود که از بهترین‌ها در ایران هستند.

مهندسی ژئوتکنیک ابتدا توسط کارل فون ترزاقی مهندس عمران اتریشی پایه‌گذاری شد و اورا به‌عنوان پدر علم ژئوتکنیک در دنیا می‌شناسند.

دروس مهندسی ژئوتکنیک

همان‌طور که در بالا نیز گفته شد، ژئوتکنیک یکی از گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته عمران است که در طی چند سال گذشته، در کشورهای درحال‌توسعه و به‌خصوص ایران طرفداران زیادی داشته است.

احتمالاً بسیاری از شما به دنبال این هستید که بدانید دروس این رشته چیست و چند واحد دارد؟

مانند بقیه گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته عمران، این گرایش هم دارای 32 واحد است که: 12 واحد را دروس اجباری،12 واحد را دروس اختیاری، 2 واحد را سمینار و روش تحقیق و 6 واحد را پایان‌نامه تشکیل می‌دهد.

در زیر یک جدول از دروس موردنیاز این رشته را نیز مشاهده می‌کنید:

ردیف	نوع واحد	تعداد واحد	ملاحظات
1	دروس اجباری	12	از جدول دروس اجباری
2	دروس اختیاری	12	جدول دروس اختیاری
3	سمینار و روش تحقیق	2	—
4	پایان‌نامه	6	—
مجموع		32

دروس اجباری مهندسی ژئوتکنیک شامل: دینامیک خاک، مهندسی پی پیشرفته، مکانیک خاک پیشرفته و یکی از دروس: روش اجزا محدود، مکانیک محیط پیوسته یا ریاضیات عالی مهندسی هست.

در زیر، یک جدول از دروس اجباری این رشته را نیز برایتان آورده‌ایم:

ردیف	نوع واحد	تعداد واحد
1	دینامیک خاک	3
2	مهندسی پی پیشرفته	3
3	مکانیک خاک پیشرفته	3
4	یکی از دروس:  روش اجزا محدود-مکانیک محیط پیوسته-ریاضیات عالی مهندسی	3

علاوه بر دروس اجباری، دروس اختیاری نیز وجود دارد که می‌توانید برای افزایش مهارت و توانایی خود آن‌ها را نیز بگذرانید.

ازجمله این دروس می‌توان به: بهسازی خاک، زمین‌شناسی مهندسی پیشرفته، سدهای خاکی، ژئوتکنیک دریایی، تحقیقات صحرایی، خاک مسلح، آزمایشگاه مکانیک خاک پیشرفته، پی خاص، مهندسی شمع در سازه‌های دریایی، ژئوتکنیک لرزه‌ای و… اشاره کرد که در زیر یک جدول کامل از این دروس را برایتان می‌آوریم:

نام درس	تعداد واحد	نام درس	تعداد واحد	نام درس	تعداد واحد
بهسازی خاک	3	آزمایشگاه دینامیک خاک	2	ریاضیات عالی مهندسی	3
زمین‌شناسی مهندسی پیشرفته	2	تئوری انفجار و طراحی سازه‌ها در برابر آن	3	پردازش سیگنال	3
سدهای خاکی	3	ژئوتکنیک زیست‌محیطی	3	مدل‌سازی رفتار خاک	3
ژئوتکنیک دریایی	3	مهار زباله و فناوری بازیابی	2	تئوری الاستیسیته و پلاستیسیته در مهندسی ژئوتکنیک	3
تحقیقات صحرایی	3	طراحی مدفن زباله	2	کاربرد آمار و احتمالات در مهندسی ژئوتکنیک	2
خاک مسلح	3	مکانیک سنگ	2	مکانیک شکست	3
آزمایشگاه مکانیک خاک پیشرفته	1	طراحی و اجرا تونل و فضاهای زیرزمینی	2	مکانیک محیط پیوسته	3
پی خاص	2	مکانیک سنگ پیشرفته	2	رفتار خاک‌های غیراشباع	3
مهندسی شمع در سازه‌های دریایی	3	آزمایشگاه مکانیک سنگ	1	مکانیک محیط‌های متخلخل	3
ژئوتکنیک لرزه‌ای		اجزا محدود پیشرفته	3	مبانی مدل‌سازی فیزیکی	2
اندرکنش خاک و سازه	3	روش اجزا مرزی	3	روش‌های حدی در مکانیک خاک	3
لرزه‌شناسی و مهندسی زلزله	3	روش اجزا مجزا	2	—	—